Z jednego hektara można uzyskać średnio 20-30 ton świeżej masy. Jednak rzeczywiste plony bardzo się różnią w zależności od wielu czynników, a drugi i kolejne pokosy dają zwykle dwukrotnie mniejsze plony niż pierwszy.
Ile sianokiszonki z 1 ha? Realne rezultaty
Z pierwszego pokosu możemy zebrać:
- 20-30 ton świeżej masy (35 ton to bardzo dobry wynik),
- około 20-25 bel o średnicy 120-125 cm.
Drugi pokos przynosi już tylko 10-15 ton świeżej masy, czyli około 10-12 bel. Mniejszy plon wynika z krótszego okresu odrastania i gorszych warunków pogodowych – często koniec lata to okres suszy. Rolnicy wskazują, że realistyczne oczekiwania to właśnie około 20 bel z pierwszego pokosu, a z drugiego nawet dwukrotnie mniej.
Zmienne, które mają wpływ – co faktycznie przekłada się na ilość sianokiszonki?
Nawożenie – kluczowy czynnik plonowania
Nawożenie to fundament wysokich plonów. Trawy wymagają 100-150 kg azotu na hektar pod pierwszy pokos, podczas gdy lucerna nie wymaga nawożenia azotem, gdyż sama wiąże ten pierwiastek z powietrza. Potas jest szczególnie intensywnie pobierany i łatwo wypłukiwany z gleby, dlatego jego regularne dostarczanie jest kluczowe.
Praktyczna zasada brzmi: nawożenie pod plon. Jeśli planujesz zebrać 30 ton świeżej masy, musisz odpowiednio dostarczyć składniki pokarmowe. Obornik stosowany jesienią w ilości 20-30 ton na hektar oraz gnojowica pod kolejne pokosy to doskonałe uzupełnienie nawożenia mineralnego.
Warunki pogodowe – nieprzewidywalny czynnik
Trawy potrzebują równomiernego rozkładu opadów przez cały sezon – optymalnie 600-800 mm rocznie. Susze w maju mogą zmniejszyć pierwszy pokos nawet o 30-40%, a brak deszczów latem to główny powód słabych drugich pokosów. Optymalna temperatura wzrostu to 15-25°C – ciepła wiosna przyspiesza wzrost i zwiększa plon, podczas gdy chłodna opóźnia wegetację nawet o 10 dni. Pełne nasłonecznienie jest warunkiem wysokich plonów, gdyż zacienienie zmniejsza zarówno ich wielkość, jak i jakość paszy.
Termin zbioru – decyduje o ilości i jakości
Pierwszy pokos powinien przypadać na koniec maja lub początek czerwca, gdy trawy zaczynają się kłosić. To moment, kiedy rośliny mają najwięcej białka i energii, a włókno nie jest jeszcze nadmiernie zgromadzone. Zbyt wczesny zbiór daje mniejszy plon, choć wyższą wartość pokarmową, natomiast zbyt późny większy plon, ale z nadmierną ilością włókna i niższą wartością. Drugi pokos następuje zwykle 6-8 tygodni po pierwszym, czyli pod koniec lipca lub w sierpniu. Plon jest mniejszy, ale jakość często lepsza dzięki młodym trawom.
Wilgotność – kluczowa dla jakości zakiszania
Optymalna wilgotność do belowania i owijania to 45-55% suchej masy. Za wysoka wilgotność, poniżej 40% suchej masy, niesie ryzyko źle zakiszonej paszy, rozwoju bakterii masłowych i nieprzyjemnego zapachu. Za niska wilgotność, powyżej 60% suchej masy, powoduje trudności z zakiszaniem i możliwość pleśnienia.
Aby osiągnąć właściwą wilgotność, skoszoną trawę należy podwiędnić przez 1-2 dni, przewracając pokos kilka razy dla równomiernego wysuszenia. Prosty test wilgotności: weź trawę w dłoń – powinna być wilgotna, ale nie zostawiać wody na ręce. Ważny jest też czas między koszeniem a owinięciem. W temperaturze 20°C to maksymalnie 2 godziny od sprasowania, w 15°C już 3 godziny, a w 10°C można poczekać 4 godziny.
Rodzaj roślin – różne możliwości, różne plony
Trawy łąkowe (życica trwała, kostrzewa łąkowa, tymotka) to podstawa sianokiszonki w większości gospodarstw. Z 2-3 pokosów można uzyskać łącznie 30-45 ton świeżej masy na hektar. Są łatwe w uprawie, dobrze się zakiszają i zawierają średnio 12-15% białka w suchej masie.
Lucerna siewna – prawdziwa królowa białka:
- Plony: 50-70 ton świeżej masy z 3 pokosów (nawet 66 ton przy 5 pokosach)
- Zawartość białka: 18-22% w suchej masie
- Z hektara można uzyskać 1,5-2,5 tony białka rocznie
- Nie wymaga nawożenia azotem
- Pierwszy pokos daje 40-45% plonu łącznego
Wyzwaniem jest to, że lucerna trudniej się zakisza niż trawy. Rozwiązaniem jest dodanie 15-20% traw do mieszanki.
Mieszanki motylkowo-zbożowe (np. mieszanka gorzowska) mogą dawać łączne plony do 70 ton świeżej masy z hektara. Wyróżniają się wysoką zawartością białka, dobrą zimotrwałością i stanowią świetną paszę ratunkową w trudnych sezonach.
Pamiętaj, że produkcja wysokiej jakości sianokiszonki to nie tylko ilość, ale przede wszystkim wartość pokarmowa. Aby uzyskać pożądany efekt, ważne jest także korzystanie z dobrej jakości folii do sianokiszonki. Czasem lepiej zebrać nieco mniej, ale we właściwym terminie i o dobrej jakości, niż gonić za maksymalnym plonem kosztem wartości odżywczej paszy.
